Sprzęgło jest mechanizmem, którego zadanie polega na połączeniu dwóch, niezależnie osadzonych wałów w celu przekazywania momentu obrotowego. Poprzez sprzęgło, wał czynny, czyli napędowy, przenosi ruch obrotowy na wałek bierny, tj. napędzany, wprowadzając w ruch napędzane urządzenie (rys. 1).
Zastosowanie sprzęgieł w mechanice jest bardzo szerokie. Wszyscy przecież wiemy o istnieniu sprzęgieł w układach napędowych pojazdów samochodowych. Współczesne konstrukcje nie ograniczają się jednak tylko do połączeń silnika z przekładnią w jedną jednostkę napędową. Zakres zastosowań sprzęgieł jest olbrzymi: od prostych napędów aż po złożone aplikacje, służące do regulacji, pomiarów i sterowania.
Rys. 1. Wałek czynny silnika napędza wałek bierny bębna przenośnika poprzez sprzęgło
Zadaniem sprzęgieł jest nie tylko przeniesienie ruchu obrotowego, lecz również kompensacja niewspółosiowości, wynikających z odchyłek wymiarów, wad mechanicznych lub błędów montażowych. Takie niedoskonałości mogą powodować niepożądane wibracje, hałas i przedwczesne zużycie, a nawet uszkodzenie wałów oraz ich łożysk. Właściwie dobrane sprzęgła przyczyniają się nie tylko do skutecznej kompensacji niewspółosiowości i bicia, lecz również do uproszczenia montażu.
Błędy niewspółosiowości mogą być różnorodne i powinny być uwzględnione podczas dobierania odpowiedniego sprzęgła. Wybór właściwego rodzaju sprzęgła wiąże się ściśle z wcześniejszym rozpoznaniem odchyłek pozycji pomiędzy wałem napędzającym a napędzanym.
Odchyłki te zasadniczo mogą mieć charakter przesunięć (rys. 2):
- promieniowych: polegających na przesunięciu poprzecznym osi wałków, przy zachowaniu ich równoległości;
- kątowych: przecinanie się osi wału napędzającego i napędzanego – osie obu wałków nie pokrywają się, a przecinają pod pewnym kątem;
- osiowych: zmienna odległość pomiędzy wałami – takie ruchy wynikają najczęściej z wydłużenia cieplnego wałów, kiedy to materiał rozszerza się na skutek zmian temperatury;
- bicia: oś obrotu wału nie pokrywa się z osią geometryczną, ruch obrotowy jest wykonywany mimośrodowo.
Rys. 2. Błędy współosiowości
Błędy współosiowości mogą zostać skompensowane poprzez zastosowanie odpowiedniego rodzaju sprzęgła. W ofercie Elesa+Ganter można znaleźć cztery podstawowe typy sprzęgieł (rys. 3):
Rys. 3. Cztery typy sprzęgieł (od lewej): mieszkowe, helikalne, Oldhama, kłowe
Sprzęgła z oferty Elesa+Ganter mają dość zbliżoną do siebie budowę. Składają się z dwóch piast montażowych, służących do połączenia z wałkami oraz elementu pośredniego o zróżnicowanej konstrukcji. To właśnie element pośredni w dużej mierze decyduje o charakterystyce sprzęgła i potencjalnym miejscu zastosowania.
Wszystkie sprzęgła kompensują przesunięcia, niewspółosiowość lub bicie. Czynią to jednak w różnym stopniu. Wybór odpowiedniego sprzęgła polegać więc będzie przede wszystkim na dopasowaniu jego typu do charakterystyki danego zastosowania.
Zachęcamy do zapoznania się z kartami katalogowymi naszych nowych produktów. Szczegóły techniczne oraz modele znaleźć można na naszej stronie internetowej. W przypadku pytań, prosimy o kontakt z doradcami technicznymi Elesa+Ganter.
Karty katalogowe i modele 3D oferowanych sprzęgieł dostępne są na stronie www.elesa-ganter.pl.
Sposób i zasady doboru sprzęgieł opisujemy szerzej w drugiej części artykułu.
Artykuł pochodzi z Magazynu dla Konstruktorów.
Informacje o pełnej ofercie produktowej znajdują się na stronie internetowej Elesa+Ganter.
Kontakt:
Centrala: +48 22 737 70 47
